Chất bảo quản thực phẩm – Những điều bạn cần quan tâm

Chất bảo quản là gì? Chúng có những công dụng và tác hại nào? Phân loại các chất bảo quản ra sao? Cần lưu ý gì khi sử dụng?

Làm thế nào để các loại lương thực, thực phẩm sau quá trình chế biến đưa được đến tay người tiêu dùng vẫn giữ được độ thơm ngon và đẹp mắt từng là một bài toán khó đối với các nhà sản xuất. Vì hầu hết quá trình oxi hóa của môi trường và sự xâm nhập của vi khuẩn sẽ làm cho thức ăn nhanh bị hư hỏng và biến chất. Hiểu được điều đó, chất bảo quản đã được các chuyên gia nghiên cứu cho ra đời và ứng dụng thực tế vào đời sống cũng như trong sản xuất. Vậy chất bảo quản thực phẩm là gì? Nó đóng vai trò thế nào trong đời sống hiện nay? Hãy cùng Trung Sơn tìm hiểu về nó qua bài viết dưới đây.

CHẤT BẢO QUẢN THỰC PHẨM LÀ GÌ?

Chất bảo quản là các hóa chất tự nhiên hay tổng hợp được được cho vào các loại sản phẩm như thực phẩm, dược phẩm, các mẫu phẩm sinh học,… nhằm mục đích bảo quản sản phẩm, ngăn ngừa hoặc làm chậm lại sự hư hỏng, thối rữa được gây ra bởi các tác nhân như vi sinh vật hoặc nhiệt độ môi trường, giúp cho sản phẩm không bị biến đổi về thành phần, tính chất ban đầu.

CÁC LOẠI CHẤT BẢO QUẢN THỰC PHẨM

Có hai loại chất bảo quản mà chúng ta thường xuyên sử dụng đó là:

Chất bảo quản tự nhiên

Chất bảo quản tự nhiên được sử dụng mỗi ngày trong quá trình chế biến và bảo quản thực phẩm. Chúng không những không làm ảnh hưởng đến các chất dinh dưỡng cũng như màu, mùi vị, hay trạng thái của thực phẩm mà còn giúp chế biến ra những món ăn ngon và đẹp mắt.

Đây là các gia vị mà chúng ta sử dụng hằng ngày, nhưng đôi khi bạn đã bỏ quên những công dụng bảo quản đồ ăn tuyệt vời của chúng như: muối, đường, dầu ăn, rau kinh giới,… 

Các chất này giúp bảo quản thực phẩm bằng cách hấp thụ nước dư thừa và ngăn chặn các vi sinh vật phát triển, ngăn chặn quá trình oxy hóa trong thực phẩm, nó giết chết các vi khuẩn và ngăn ngừa các thực phẩm không bị hỏng. 

Ngoài ra còn có một số phương pháp khác để bảo quản thực phẩm như: lên men, làm lạnh, phơi khô,…

Chất bảo quản nhân tạo

Chất bảo quản nhân tạo là những chất phụ gia được cho thêm vào sản phẩm để giữ cho thực phẩm không bị thay đổi tính chất, mùi vị. Chúng được sử dụng rất nhiều và được xem là thứ không thể thiếu đối với ngành công nghiệp thực phẩm.

Ta dễ dàng tìm thấy các chất bảo quản thực phẩm này trên nhãn của thực phẩm bởi nó được sử dụng rất phổ biến. Một số chất bảo quản nhân tạo thường bắt gặp như là BHT,  BHA, Sodium nitrat, Sodium Benzoat, Kali nitrat, Acid Benzoic (E210),… đều có ở trong các loại thức ăn chế biến đồ hộp, đóng gói, hoặc các loại nước chấm, nước giải khát và cả trong bánh mì,…

Ngoài ra các chất bảo quản trên thế giới còn được chia vào các nhóm như sau: 

Nhóm bị cấm: Có độ độc hại cao, chứa các chất bị cấm sử dụng tại nhiều quốc gia – nó là phẩm màu và chất bảo quản dùng cho sơn màu, nhưng không cho thực phẩm.

Nhóm chất bảo quản thực phẩm được phép sử dụng: Chứa các chất được cho phép sử dụng vì đảm bảo độ an toàn cho sức khỏe con người.

Nhóm thực phẩm: nhóm này chứa các chất có độ độc hại thấp đối với sức khỏe, vẫn có thể sử dụng ở một liều lượng nhất định.

Có thể bạn quan tâm: Natri photphat là gì? Thành phần cấu tạo, công dụng & Những lưu ý

TÁC HẠI KHÓ LƯỜNG CỦA CHẤT BẢO QUẢN

Bên cạnh việc đem lại lợi ích to lớn trong quá trình bảo quản thực phẩm tươi ngon, các chất này cũng đem lại những tác hại nguy hiểm ảnh hưởng đến sức khỏe nếu sử dụng một liều lượng quá mức.

Khi sử dụng chất bảo quản thường xuyên trong một thời gian dài sẽ làm suy yếu các mô tim, gây ra các bệnh hen suyễn, viên phế quản, đặc biệt gây nguy hiểm đối với người già.

Trong các chất bảo quản có chứa BHA, BHT. Đây là chất được sử dụng khá nhiều trong các loại thực phẩm trên toàn thế giới. Chất này có thể gây ung thư, dị ứng hô hấp, là chất độc gây ảnh hưởng tới gan và hệ thần kinh. 

Ngoài ra trong đó còn chứa Sodium benzoat. Chất này khi kết hợp với axit ascorbic có trong thực phẩm có tính axit sẽ tạo nên Benzen, có độc tính với máu và cơ quan tạo máu, tổ chức thần kinh. Sodium benzoat có thể gây nên một số phản ứng phụ như dị ứng, làm hạ huyết áp, gây ra chứng tiêu chảy, đau bụng…..

Các thành phần khác như: Sodium nitrat và sodium nitrit, Lưu huỳnh dioxit, Carbon monoxit đều là những chất gây ra những tác hại không tốt cho cơ thể như tác động gây co mạch, tăng huyết áp, nguy cơ tổn hại đến hệ thần kinh trung ương, gây chóng mặt và suy giảm trí nhớ…

Sử dụng chúng thường xuyên có thể gây ra chứng béo phì ở một số người vì nó có chứa axit béo và gây ra chứng tăng động ở trẻ em.

LƯU Ý KHI SỬ DỤNG CÁC THỰC PHẨM CÓ CHỨA CHẤT BẢO QUẢN

Hiện nay, các chất bảo quản được sử dụng hầu hết đối với các loại nông sản và thực phẩm chế biến, đóng hộp ở Việt Nam và nhiều nước trên thế giới nhằm mục đích bảo quản thực phẩm.

Tuy rằng việc sử dụng các chất này đều được quy định cụ thể ở một mức độ cho phép để không gây hại đến người dùng, tuy nhiên việc chế biến thực phẩm một cách tràn lan trên thị trường hiện nay đã mang đến những nguy hại không kiểm soát được.

Do đó, cách tốt nhất để bảo vệ sức khỏe của bản thân và những người bên cạnh là chúng ta nên lựa chọn những loại thực phẩm tự nhiên có nguồn gốc oganic để sử dụng nhằm đảm bảo an toàn. 

Bên cạnh đó, trong quá trình lựa chọn các thực phẩm chế biến sẵn, cần chú ý các thành phần có trong thức ăn để tránh những chất có tác dụng phụ không tốt cho sức khỏe.

MỘT SỐ CHẤT BẢO QUẢN THƯỜNG DÙNG TRONG THỰC PHẨM VÀ NGUY CƠ ẢNH HƯỞNG TỚI SỨC KHOẺ CON NGƯỜI

Chất bảo quản BHT và BHA (Chất chống oxi hóa)

Tuy nhiên có những chất độc hại như BHT (butylated hydroxytoluene) và BHA (Butylated hydroxyanisole) vẫn được sử dụng khá rộng rãi. Một số nước đã cấm sử dụng hai chất này trong bảo quản thực phẩm do tác dụng của chúng với sức khỏe con người. Tuy nhiên, không ít người đã bất chấp sự nguy hiểm mà vẫn sử dụng chúng trong lưu giữ sản phẩm. 

Theo các nhà khoa học, BHT và BHA có thể gây nên chứng tăng động ở trẻ, nguy cơ dị ứng, và có thể làm phát triển khối u hoặc ung thư. BHT và BHA cũng được xem là chất độc với gan và hệ thần kinh.

Chất bảo quản Sodium Nitrat và Sodium Nitrit

Đây là hai chất thường được sử dụng trong bảo quản thực phẩm. Nitrat và Nitrit có thể ảnh hưởng tới sức khỏe vì gây co mạch, tăng huyết áp, tạo thành Nitrosamin, một loại hóa chất có khả năng gây ung thư.

Chất bảo quản Sodium Benzoat

Mặc dù Sodium Benzoat được coi là an toàn với con người, tuy nhiên khi kết hợp với axit ascorbic có trong những thực phẩm có tính axit sẽ tạo nên Benzen, một loại hóa chất độc hại. Benzen có độc tính với máu và cơ quan tạo máu, tổ chức thần kinh. Nhiều nghiên cứu khoa học đã chỉ ra benzen làm tăng nguy cơ mắc bệnh bạch cầu cấp ở người tiếp xúc với hóa chất này ở nồng độ vượt quá tiêu chuẩn cho phép.

Sodium Benzoat có thể gây nên phản ứng phụ như dị ứng, gây cơn hen, tăng động ở trẻ em, phát ban, huyết áp thấp, tiêu chảy, đau bụng… Những phản ứng không mong muốn này gặp với một tỷ lệ nhỏ trong dân số. 

Chất bảo quản Lưu huỳnh đioxít (SO2)

SO2 được sử dụng để bảo quản hoa quả sấy khô, làm hạn chế xuất hiện những vết màu nâu trên vỏ của rau quả tươi, như táo, khoai tây. Chất này còn giúp cho thực phẩm nhìn bắt mắt hơn khi có tác dụng chống mốc. Tuy nhiên chất SO2 có thể gây ra những phản ứng bất lợi cho sức khỏe con người như dị ứng, gây tăng tần suất hen phế quản ở những người mắc bệnh hen. SO2 cũng làm giảm hàm lượng Vitamin B có trong thực phẩm.

Chất bảo quản Carbon monoxit (CO)

CO được sử dụng rộng rãi trong bảo quản thực phẩm và rau quả tươi. Thông thường rau quả sẽ được bảo quản lạnh ngay sau khi thu hái để làm chậm quá trình dị hóa. Sau đó, chúng được đóng gói với điều kiện có nồng độ oxy thấp và CO cao hơn không khí để thực phẩm nhìn tươi, mới và hấp dẫn
hơn. Bản thân CO cũng có tác dụng ức chế sự phát triển của các vi sinh vật, do đó làm tăng thời gian sử dụng của sản phẩm. Thông thường thịt dưới các động của quá trình oxy hóa tự nhiên sẽ biến màu, chuyển từ đỏ tươi sang nâu đỏ, thậm chí xám trong vòng một vài ngày. Dưới tác dụng bảo quản của CO, thực phẩm tươi sống nhìn có màu sắc đỏ tươi và bắt mắt
hơn.
Tuy nhiên, nồng độ cao của chất CO sẽ gây những phẩn ứng phụ như ảnh hưởng trên hệ thần kinh, nhức đầu, chóng mặt… Điều này là do CO ức chế cạnh tranh với oxy khi gắn với Hemoglobine.

Chất bảo quản Chất 2,4 D và Dioxin

Thời gian gần đây, có nhiều thông tin nói rằng, tại một số khu vực các tỉnh biên giới phía Bắc của Việt Nam người ta sử dụng chất 2,4 D để giữ hoa quả lâu hơn. 2,4 D vốn là thành phần của chất diệt cỏ nhưng khi pha được pha loãng lại có tác dụng giúp giữ hoa quả tươi lâu hơn. Tuy vậy, 2,4 D là một chất độc và được các chuyên gia khuyến cáo không sử dụng.
Về nguồn gốc, 2,4 D là một thành phần tạo ra chất độc màu da cam thông qua việc pha với chất 2,4,5 T theo tỉ lệ 50:50. Tuy nhiên, chỉ có chất 2,4,5 T mới có chứa một tạp chất rất độc là 2,3,7,8 TCDD (Tetra Chloro Dibenzo-P-Dioxin) hay còn gọi là dioxin. Nói cách khác, 2,4 D mặc dù rất độc song không phải là chất độc màu da cam cũng không có chứa dioxin như nhiều người lầm tưởng.

Xem thêm: Dung Môi Là Gì? Tìm Hiểu Thông Tin Về Dung Môi Và Nơi Mua

KẾT LUẬN

Chúng tôi hy vọng qua bài viết trên đây sẽ giúp bạn biết thêm những điều thú vị về chất bảo quản. Nếu có bất kì thắc mắc hoặc có nhu cầu tìm mua sản phẩm hóa chất, vui lòng để lại lời nhắn phía dưới hoặc liên hệ ngay với Công ty Trung Sơn để được hỗ trợ tốt nhất.

Công Ty Hóa Chất Trung Sơn tự hào là nơi cung cấp hóa chất, thiết bị phòng thí nghiệm chất lượng và uy tín hàng đầu. Khách hàng đến với Trung Sơn sẽ không phải lo lắng bất cứ điều gì về giá cả, xuất xứ của hàng hóa. Tìm đến Trung Sơn bằng cách liên hệ trực tiếp qua Website hoặc các hotline của các nhân viên để được tư vấn nhiệt tình.